23 Aralık 1876 yılında Osmanlı döneminde 1. Meşrutiyet ilanı, anayasa ilanı ve Meclis-i Mebusan açılmıştır. Bu yenilikler Türkiye’nin modernleşme çağına girdiği dönem olarak bilinmektedir.
30 Mayıs 1876 tarihinde Abdülaziz’in tahtan indirilmesinin nedeni din ve devlet işlerini birbirinden ayıramaması gerekçesiydi. Darbe 300 harbiye öğrencisi ve arap askerlerinden oluşan donanma ile gerçekleşti. Abdülaziz’in tahttan indirilmesi fetvasını; Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi vermiştir. Bu fetvayı alan kişiler: Yeni Osmanlılar Cemiyeti başkanı Mithat Paşa, Serasker Hüseyin Avni Paşa, Harbiye Mektebi Nazırı Süleyman Paşa, Serasker Hüseyin Avni Paşa, Şura-yı Devlet Reisi Redif Paşa vermiştir.
1870 tarihinden beri Osmanlı Padişahı Abdülaziz’e karşı yeni yönetim şekli gelişmişti. Bununla ilgili muhalefet her geçen gün şiddetini biraz daha artırıyordu. Meşrutiyetin önderliğine Mithat paşanın geçmesi isteniyordu. 30 Mayıs 1876 tarihinde Abdülaziz tahtan indirilerek saray yağmalandı. Ve padişahın hem haremlerine hem de mal varlığına el konulmuştur. 5. Murat cunta yönetimi desteği ile tahta geçirilmiştir.
30 MAYIS DARBESİNDEN BİR GÜN ÖNCE KİMLERDEN FETVA ALINMIŞTIR
30 Mayıs 1876 tarihinde Abdülaziz’in tahtan indirilmesi hükümet darbesi olarak tarihi geçmiştir. Avrupa ülkesi, Osmanlı halkı üzerinde çeşitli müdahalelerde bulunmuş ve 9 Mayıs 1876 yılında gösteriler düzenlenmeye başlar. Gösteriler, Fatih medresesindeki öğrenciler tarafından düzenlenir. Kısa sürede gösteriyi düzenleyen kişilerin sayıları binlerin üzerine çıkar. Gösterilerin olması sebebiyle büyük kargaşalar çıkar. 30 Mayıs darbesinden bir gün önce 29 Mayıs 1876’da Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi, padişahın tahttan indirilmesi için bazı kişilerden fetva almıştır. Bunlar;
- Mithat Paşa (Yeni Osmanlılar Cemiyeti Başkanı)
- Hüseyin Avni Paşa (Serasker)
- Süleyman Paşa (Harbiye Mektebi Nazırı)
- Redif Paşa (Şura-Yı Devlet Reisi)
Bu şekilde darbenin hazırlıkları yapıldı ve Abdülaziz tahtan indirilerek öldürüldü.
DARBENİN ARDINDAN
Darbenin ardından Abdülaziz’in eşi Neşerek Hanım da hayatını kaybeder. Çerkes Hasan Neşerek hanımın ölümünden Abdülaziz’in tahtan indirilmesine sebep olan devlet görevlilerini sorumlu tutar. Ve devlet görevlilerinin konağına giderek hükümet toplantısına baskın yapar. Burada Hüseyin Avni Paşa ve Hariciye Nazırı Raşid paşayı öldürür. Midhat Paşa ve Ahmed Paşa’yı da öldürmek için peşlerine düşer. Ve 5 kişiyi öldürdükten sonra tutuklanır. Padişah V. Murat’ın ruhsal bunalıma girer ve durumu kötüye gider. 31 Ağustos tarihinde Şeyhülislamdan tekrar fetva alınması üzere tahtan indirilir ve yerine II. Abdülhamit geçilir.
Leave a Reply